Posted in

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना

Table of Contents

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना

ही योजना दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबातील अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करण्यासाठी राबविण्यात आली आहे. या योजनेंतर्गत 18 ते 65 वर्ष वयोगटातील 80% हून अधिक अपंगत्व असलेल्या व्यक्तींना पात्र मानले जाते. या योजनेच्या अंतर्गत केंद्र शासनाकडून रु. 200/- प्रति महा आणि राज्य शासनाकडून संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेंतर्गत रु. 400/- प्रति महा असे एकूण रु. 600/- प्रति महा निवृत्तीवेतन दिले जाते.

लाभार्थी व फायदे:

  • लाभार्थी: दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबातील 18 ते 65 वर्ष वयोगटातील 80% हून अधिक अपंगत्व असलेले व्यक्ती.

  • फायदे: प्रति महा रु. 600/- निवृत्तीवेतन.

अर्ज कसा करावा?

अर्जदार जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसिलदार संजय गांधी योजना किंवा तलाठी कार्यालयात अर्ज करू शकतो. अधिक माहितीसाठी सामाजिक न्याय व विशेष साहाय्य विभाग येथे भेट द्यावी.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – मूलभूत तपशील

तपशील माहिती
योजनेचे नाव इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना
योजनेचा प्रकार केंद्र पुरस्कृत योजना
लाभार्थी 18 ते 65 वर्ष वयोगटातील 80% हून अधिक अपंगत्व असलेले व्यक्ती
आर्थिक सहाय्य केंद्र शासन: रु. 200/- प्रति महा, राज्य शासन: रु. 400/- प्रति महा (संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेंतर्गत)
एकूण लाभ रु. 600/- प्रति महा
अर्ज करण्याची पध्दत जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसिलदार संजय गांधी योजना, तलाठी कार्यालय
आवश्यक कागदपत्रे अपांगत्वचा दाखला, दारिद्रय रेषेचा दाखला, आधार कार्ड, रेशनकार्ड, रहिवासी दाखला
योजनेचा उद्देश अपंग व्यक्तींना दरमहा निवृत्तीवेतन प्रदान करणे

नोट: काही स्रोतांमध्ये आर्थिक सहाय्याच्या रकमेत फरक आहे, जसे की रु. 1500/- प्रति महा (केंद्र शासन: रु. 300/-, राज्य शासन: रु. 1200/-). ही योजना वेळोवेळी सुधारित केली जाऊ शकते, त्यामुळे अद्यतन माहितीसाठी अधिकृत स्रोतांचा संदर्भ घ्यावा.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – योजनेचा उद्देश

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेचा मुख्य उद्देश गरीबी रेषेखालील कुटुंबातील अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आणि त्यांना सम्मानपूर्वक जीवनयापन करण्यास मदत करणे आहे. या योजनेद्वारे अपंग व्यक्तींना दरमहा निवृत्तीवेतन दिले जाते, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थिरता येते.

योजनेचे मुख्य ध्येय:

  • आर्थिक सहाय्य: अपंग व्यक्तींना दरमहा आर्थिक मदत देऊन त्यांच्या जीवनात स्थिरता आणणे.

  • समाजातील समावेश: अपंग व्यक्तींना समाजात समान वागणूक देऊन त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणणे.

  • सामाजिक न्याय: सामाजिक न्यायाच्या तत्त्वांना अनुसरून अपंग व्यक्तींना योग्य ते स्थान आणि सुविधा प्रदान करणे.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – लाभार्थ्यांची पात्रता

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेच्या लाभार्थ्यांची पात्रता खालीलप्रमाणे आहे:

  1. वयोगट: 18 ते 65 वर्ष वयोगटातील व्यक्ती या योजनेसाठी पात्र आहेत. काही स्रोतांनुसार, वयोगट 18 ते 79 वर्षापर्यंत आहे.

  2. अपंगत्व: 80% हून अधिक अपंगत्व असलेल्या व्यक्ती किंवा एक किंवा एकापेक्षा जास्त अपंगत्व असलेल्या व्यक्ती या योजनेसाठी पात्र आहेत.

  3. आर्थिक स्थिती: दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीत नाव असलेल्या व्यक्तींना या योजनेचा लाभ दिला जातो.

  4. अन्य योजनांचा लाभ: लाभार्थ्यांनी शासनाच्या अन्य कोणत्याही योजनेखाली नियमित मासिक आर्थिक लाभ घेतलेला नसावा.

  5. रहिवाशी: महाराष्ट्रातील रहिवाशी असणे आवश्यक आहे.

आवश्यक कागदपत्रे:

  • अपांगत्वाचे प्रमाणपत्र

  • दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीतील दाखला

  • आधार कार्ड

  • रेशनकार्ड

  • रहिवाशी दाखला

  • वयाचा पुरावा

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी खालील कागदपत्रांची आवश्यकता आहे:

  1. अपांगत्वाचे प्रमाणपत्र: जिल्हा शल्यचिकित्सक (सिव्हिल सर्जन) यांच्याकडून मिळालेले अपांगत्वाचे प्रमाणपत्र आवश्यक आहे.

  2. दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीतील दाखला: ग्रामीण/शहरी भागाच्या दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीत नाव असल्याचा दाखला.

  3. वयाचा पुरावा: जन्माच्या नोंदीची साक्षांकित प्रत, शाळा सोडल्याचा दाखला, शिधापत्रिकेमध्ये नमूद केलेल्या वयाचा उतारा किंवा ग्रामीण/नागरी रुग्णालयाच्या वैद्यकीय अधीक्षक यांचा वयाचा दाखला.

  4. आधार कार्ड: आधार कार्डची झेरॉक्स प्रत.

  5. रेशनकार्ड: रेशनकार्डची झेरॉक्स प्रत.

  6. रहिवाशी दाखला: ग्रामसेवक/तलाठी/मंडळ निरीक्षक यांनी दिलेला रहिवाशी दाखला.

  7. बँक पासबुक: बँक पासबुकची झेरॉक्स प्रत.

  8. अर्जदाराचा फोटो: अर्जदाराचा फोटो.

  9. निवडणूक ओळखपत्र: निवडणूक ओळखपत्राची झेरॉक्स प्रत.

अर्ज कसा करावा?

अर्जदार जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसिलदार संजय गांधी योजना, तलाठी कार्यालय किंवा ऑनलाइन पोर्टलद्वारे अर्ज करू शकतो.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेसाठी अर्ज कुठे करावा?

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी खालील ठिकाणी संपर्क साधावा:

  1. जिल्हाधिकारी कार्यालय: जिल्ह्यातील जिल्हाधिकारी कार्यालयात अर्ज करू शकतो.

  2. तहसीलदार संजय गांधी योजना: तहसील कार्यालयात संजय गांधी योजनेच्या अधिकाऱ्यांकडे अर्ज करू शकतो.

  3. तलाठी कार्यालय: गावातील तलाठी कार्यालयात अर्ज करू शकतो.

ऑनलाइन अर्ज:

काही राज्यांमध्ये ऑनलाइन अर्ज सुविधा देखील उपलब्ध आहे. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात MahaDBT पोर्टलवरून अर्ज करण्याची सुविधा आहे. अधिक माहितीसाठी सामाजिक न्याय व विशेष साहाय्य विभाग येथे भेट द्यावी.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – सबसिडी आणि वित्तीय मदत

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना ही योजना अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करण्यासाठी राबविण्यात आली आहे. या योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांना दरमहा निवृत्तीवेतन दिले जाते, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थिरता येते.

वित्तीय मदत:

  1. केंद्र शासनाची मदत: केंद्र शासनाकडून दरमहा रु. 300/- ते रु. 200/- (वेगवेगळ्या स्रोतांनुसार) इतकी मदत दिली जाते.

  2. राज्य शासनाची मदत: राज्य शासनाकडून संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेंतर्गत दरमहा रु. 1200/- ते रु. 400/- (वेगवेगळ्या स्रोतांनुसार) इतकी मदत दिली जाते.

  3. एकूण मदत: एकूणपणे लाभार्थ्यांना दरमहा रु. 1500/- ते रु. 600/- (वेगवेगळ्या स्रोतांनुसार) इतकी वित्तीय मदत दिली जाते.

सबसिडी:

या योजनेंतर्गत विशिष्ट सबसिडीचा उल्लेख नाही, परंतु आर्थिक मदतीच्या रूपात लाभार्थ्यांना संरक्षण आणि समर्थन दिले जाते.

लाभार्थ्यांचा लाभ:

  • आर्थिक स्थिरता: या योजनेमुळे अपंग व्यक्तींना आर्थिक स्थिरता मिळते, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल होतात.

  • समाजातील समावेश: या योजनेमुळे अपंग व्यक्तींना समाजात समान वागणूक मिळते आणि त्यांच्या जीवनात सामाजिक समावेश वाढतो.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – योजनेचे फायदे

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना ही योजना अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करण्यासाठी राबविण्यात आली आहे. या योजनेचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

  1. आर्थिक स्थिरता: या योजनेद्वारे लाभार्थ्यांना दरमहा निवृत्तीवेतन दिले जाते, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थिरता येते.

  2. समाजातील समावेश: या योजनेमुळे अपंग व्यक्तींना समाजात समान वागणूक मिळते आणि त्यांच्या जीवनात सामाजिक समावेश वाढतो.

  3. सरकारी सहाय्य: केंद्र आणि राज्य सरकारांकडून एकत्रितपणे आर्थिक मदत दिली जाते, ज्यामुळे लाभार्थ्यांना चांगले जीवनयापन करण्याची संधी मिळते.

  4. सामाजिक न्याय: या योजनेमुळे सामाजिक न्यायाच्या तत्त्वांना अनुसरून अपंग व्यक्तींना योग्य ते स्थान आणि सुविधा प्रदान केली जाते.

  5. जीवनमान सुधारणा: या योजनेच्या माध्यमातून लाभार्थ्यांचे जीवनमान सुधारण्यात मदत होते आणि त्यांना सम्मानपूर्वक जीवन जगण्याची संधी मिळते.

वित्तीय लाभ:

  • महाराष्ट्रात: प्रत्येक लाभार्थ्याला दरमहा रु. 600/- ची आर्थिक मदत दिली जाते (केंद्र शासन: रु. 200/-, राज्य शासन: रु. 400/-).

  • काही स्रोतांनुसार: काही राज्यांमध्ये दरमहा रु. 1500/- ची आर्थिक मदत दिली जाते.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – महत्त्वाची माहिती

योजनेचे मुख्य तपशील:

  1. योजनेचा उद्देश: या योजनेचा मुख्य उद्देश अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आणि त्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थिरता आणणे आहे.

  2. लाभार्थी: 18 ते 79 वर्ष वयोगटातील 80% हून अधिक अपंगत्व असलेल्या व्यक्ती या योजनेसाठी पात्र आहेत. दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबातील व्यक्तींना या योजनेचा लाभ दिला जातो.

  3. आर्थिक सहाय्य: केंद्र शासनाकडून रु. 300/- आणि राज्य शासनाकडून रु. 1200/- असे एकूण रु. 1500/- प्रति महा आर्थिक सहाय्य दिले जाते.

  4. अर्ज कसा करावा?: अर्जदार जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसिलदार संजय गांधी निराधार अनुदान योजना शाखा, तलाठी कार्यालय किंवा ऑनलाइन पोर्टलद्वारे अर्ज करू शकतो.

  5. आवश्यक कागदपत्रे: अपांगत्वाचे प्रमाणपत्र, दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीतील दाखला, आधार कार्ड, रेशनकार्ड, रहिवाशी दाखला, वयाचा पुरावा.

योजनेचे फायदे:
  • आर्थिक स्थिरता: या योजनेमुळे अपंग व्यक्तींना आर्थिक स्थिरता मिळते.

  • समाजातील समावेश: या योजनेमुळे अपंग व्यक्तींना समाजात समान वागणूक मिळते.

  • सरकारी सहाय्य: केंद्र आणि राज्य सरकारांकडून एकत्रितपणे आर्थिक मदत दिली जाते.

ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया:

काही राज्यांमध्ये ऑनलाइन अर्ज सुविधा उपलब्ध आहे. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात MahaDBT पोर्टलवरून अर्ज करण्याची सुविधा आहे.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – अधिकृत वेबसाइट आणि हेल्पलाइन क्रमांक

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेसाठी अधिकृत वेबसाइट आणि हेल्पलाइन क्रमांक खालीलप्रमाणे आहे:

  1. अधिकृत वेबसाइट:

  2. हेल्पलाइन क्रमांक:

    • केंद्र शासनाची हेल्पलाइन: या योजनेसाठी केंद्र शासनाची अधिकृत हेल्पलाइन क्रमांक अद्यतन नसल्याचे दिसते, परंतु सामान्यतः केंद्र शासनाच्या योजनांसाठी 011-23381028 किंवा 011-23384173 या क्रमांकांवर संपर्क साधता येतो.

    • राज्य शासनाची हेल्पलाइन: महाराष्ट्रातील नागरिकांसाठी सामाजिक न्याय व विशेष साहाय्य विभागाची हेल्पलाइन क्रमांक अद्यतन नसल्याचे दिसते, परंतु जिल्हाधिकारी कार्यालय किंवा संबंधित विभागाच्या कार्यालयात संपर्क साधावा.

नोट: हेल्पलाइन क्रमांकांची माहिती अद्यतन नसल्यास, संबंधित जिल्हाधिकारी कार्यालय किंवा तहसील कार्यालयात संपर्क साधावा.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – अर्ज करताना घ्यायची काळजी आणि फसवणूक टाळण्याचे उपाय

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजनेसाठी अर्ज करताना काही महत्त्वाच्या गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक आहे. या योजनेतील फसवणुका टाळण्यासाठी खालील उपायांचा वापर करावा:

अर्ज करताना घ्यायची काळजी:

  1. सही कागदपत्रे: अपांगत्वाचे प्रमाणपत्र, दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीतील दाखला, आधार कार्ड, रेशनकार्ड, रहिवाशी दाखला आणि बँक पासबुक यांची साक्षांकित प्रती सोबत ठेवावी.

  2. ऑनलाइन अर्ज: अर्ज ऑनलाइन पद्धतीने करण्यासाठी अधिकृत वेबसाइटचा वापर करावा. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात https://aaplesarkar.maharashtra.gov.in/ वेबसाइट वापरावी.

  3. शुल्काची काळजी: अर्ज दाखल करताना शुल्काची माहिती घ्या आणि ते ऑनलाइन पद्धतीने अदा करावे.

फसवणूक टाळण्याचे उपाय:

  1. अधिकृत स्रोतांचा वापर: अर्ज करताना किंवा माहिती मिळवण्यासाठी फक्त अधिकृत स्रोतांचा वापर करावा. जसे की जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसिलदार कार्यालय किंवा संबंधित शासनाच्या वेबसाइट.

  2. नक्की शुल्क: कोणतेही शुल्क अदा करताना ते अधिकृत पद्धतीने आणि ऑनलाइन वापरूनच अदा करावे.

  3. सावधानी: कोणत्याही प्रकारच्या फसवणुकीबाबत सावध राहावे. कोणीही अधिकृत शुल्काच्या नावावर पैसे मागू शकत नाही.

  4. संपर्क: कोणत्याही प्रश्नासाठी जिल्हाधिकारी कार्यालय किंवा तहसिलदार कार्यालयाशी संपर्क साधावा.

  5. हेल्पलाइन: उपलब्ध असल्यास, अधिकृत हेल्पलाइन क्रमांकांवर संपर्क साधावा.

या उपायांचा वापर करून आपण या योजनेतील फसवणुका टाळू शकता आणि योग्य मार्गाने अर्ज करू शकता.

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना – निष्कर्ष

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना ही योजना दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबातील अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करण्यासाठी राबविण्यात आली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश अपंग व्यक्तींना दरमहा निवृत्तीवेतन देऊन त्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थिरता आणणे आहे.

मुख्य बाबी:

  1. लाभार्थी: 18 ते 65 वर्ष वयोगटातील 80% हून अधिक अपंगत्व असलेल्या व्यक्ती या योजनेसाठी पात्र आहेत. काही स्रोतांनुसार, वयोगट 18 ते 79 वर्षापर्यंत आहे.

  2. आर्थिक सहाय्य: केंद्र शासनाकडून रु. 200/- ते रु. 300/- आणि राज्य शासनाकडून रु. 400/- ते रु. 1200/- असे एकूण रु. 600/- ते रु. 1500/- प्रति महा आर्थिक सहाय्य दिले जाते.

  3. अर्ज कसा करावा?: अर्जदार जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसिलदार संजय गांधी योजना, तलाठी कार्यालय किंवा ऑनलाइन पोर्टलद्वारे अर्ज करू शकतो.

  4. आवश्यक कागदपत्रे: अपांगत्वाचे प्रमाणपत्र, दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबाच्या यादीतील दाखला, आधार कार्ड, रेशनकार्ड, रहिवाशी दाखला आणि बँक पासबुक.

निष्कर्ष:

इंदिरा गांधी राष्ट्रीय अपंग निवृत्तीवेतन योजना ही योजना अपंग व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करून त्यांच्या जीवनात स्थिरता आणण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. या योजनेच्या माध्यमातून अपंग व्यक्तींना समाजात समान वागणूक मिळते आणि त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणले जातात.